مدیر حوزههای علمیه کشور در دیدار با مدیرعامل بانک قرضالحسنه مهر ایران، عملکرد این مجموعه را نماد عینی پیوند اقتصاد و ارزشهای اسلامی دانست. طبق گزارشهای رسمی، این بانک با ثبت رکورد اعطای 27 میلیون فقره تسهیلات و کاهش نسبت مطالبات غیرجاری به حدود یک درصد، استاندارد جدیدی در انضباط مالی ثبت کرده است. همچنین در این نشست، برنامه راهبردی تاسیس «بنیاد قرضالحسنه» برای تولید مدلهای فقهی نوین و آغاز فعالیتهای ارزی و بینالمللی بانک رسماً اعلام شد.
تبدیل مفاهیم نظری به الگوی عملیاتی کارآمد
آیتالله علیرضا اعرافی، مدیر حوزههای علمیه کشور، در این نشست تخصصی نگاهی متفاوت به جایگاه بانکداری قرضالحسنه داشت. وی بانک قرضالحسنه مهر ایران را فراتر از یک موسسه مالی صرف دانست. به گفته وی، این مجموعه در حال حاضر یک الگوی عملی و موفق از همنشینی اقتصاد و مبانی دینی است. این مدل توانسته است فاصله میان مباحث نظری و تئوریک حوزه را با نیازهای واقعی و روزمره مردم در میدان عمل پر کند. آیتالله اعرافی با اشاره به تاریخ تمدنسازی اسلامی، مقایسهای هوشمندانه انجام داد. او به معماری دوران صفوی اشاره کرد که حاصل تلفیق دانش روز و معارف دینی بود. مدیر حوزههای علمیه تاکید کرد که جامعه امروز ایران نیز دقیقاً به چنین الگوهای عینی و ملموسی در اقتصاد نیاز دارد و بانک مهر ایران در حال ایفای این نقش تاریخی است.
دیپلماسی اقتصادی و ظرفیتهای بینالمللی شبکه بانکی
بخش دیگری از سخنان مدیر حوزههای علمیه به پتانسیلهای فرامرزی صنعت بانکداری اسلامی اختصاص داشت. آیتالله اعرافی ایران را دارای شایستگی لازم برای تبدیل شدن به کانون جهانی شبکهسازی در حوزه قرضالحسنه دانست. وی توسعه ارتباطات بینالمللی در این بخش را یک سرمایهگذاری راهبردی برای نظام و کشور قلمداد کرد. بر اساس تحلیل وی، علاقه جهانیان به فرهنگ و انقلاب اسلامی فرصتی بینظیر است. بنابراین، هرگونه تکریم و ارائه خدمات مالی شفاف به اتباع و مهمانان خارجی، میتواند تصویر ایران را در ذهن مخاطبان بینالمللی ارتقا دهد. وی اقدامات اخیر بانک در حوزه خدماترسانی به اتباع را حرفهای و شایسته تقدیر توصیف کرد.
کارنامه عملکردی؛ انضباط مالی و اعتماد عمومی
غلامرضا فتحعلی، مدیرعامل بانک قرضالحسنه مهر ایران، در تشریح وضعیت عملیاتی بانک آمارهای قابل توجهی ارائه کرد. این بانک در طول 18 سال فعالیت خود موفق به پرداخت 27 میلیون فقره تسهیلات شده است. نکته حائز اهمیت در گزارش وی، انضباط مالی خیرهکننده مشتریان این بانک است. طبق آمار رسمی، نسبت مطالبات غیرجاری (NPL) در این بانک به حدود 1 درصد رسیده است. این رقم کمترین میزان معوقات در کل شبکه بانکی کشور محسوب میشود. فتحعلی این موفقیت را ناشی از اعتماد متقابل میان بانک و 22 میلیون نفر مشتری فعال این مجموعه دانست. او تاکید کرد که منابع بانک کاملاً مردمی است و تمرکز اصلی همچنان بر حفظ ماهیت قرضالحسنه استوار خواهد بود.
توسعه خدمات ارزی و بانکداری مدرن برای فعالان اقتصادی
مدیرعامل بانک مهر ایران از تحولات ساختاری در سبد محصولات بانک خبر داد. بر اساس برنامه هفتم توسعه، مسیر برای ورود بانکهای قرضالحسنه به عرصههای جدید هموار شده است. فتحعلی اعلام کرد که بانک به طور جدی وارد حوزه صدور ضمانتنامه و ارائه خدمات ارزی شده است. این خدمات شامل ثبت سفارش و تسهیل تجارت خارجی برای اصناف و شرکتها خواهد بود. همچنین طراحی «کارت ریالی» ویژه زائران و اتباع خارجی در دستور کار قرار دارد. این ابزار جدید ضمن تسهیل مبادلات مالی، نقش موثری در شفافیت تراکنشها و مبارزه با پولشویی ایفا خواهد کرد. علاوه بر این، بانک بر استفاده از پیمانهای پولی دوجانبه مانند «یوان چین» تمرکز کرده و در حال اخذ مجوزهای نهایی از بانک مرکزی است.
راهاندازی بازوی علمی و پژوهشی برای نظریهپردازی
یکی از مهمترین خبرهای این نشست، اعلام تاسیس «بنیاد قرضالحسنه» بود. غلامرضا فتحعلی به وجود خلأ در مباحث فقهی معاصر در حوزه بانکداری اشاره کرد. برای رفع این چالش، بانک مهر ایران با همکاری نهادهای بالادستی نظیر مجمع تشخیص مصلحت نظام و حوزههای علمیه، اقدام به راهاندازی این بنیاد کرده است. هدف اصلی این نهاد، تولید فکر، نظریه و مدلهای فقهی نوین برای بانکداری اسلامی است. تاکنون نشستهای تخصصی متعددی با علمای شیعه و اهل سنت برگزار شده است. حتی در موضوعات چالشبرانگیزی مانند نرخ کارمزد 4 درصد، گفتوگوهای عمیقی شکل گرفته که منجر به رفع بسیاری از شبهات شرعی شده است.
***
حرکت بانک قرضالحسنه مهر ایران به سمت تاسیس «بنیاد اندیشهورزی» و همزمان ورود به «خدمات ارزی»، نشاندهنده بلوغ مدل کسبوکارهالی مالی اجتماعی در ایران است. دستیابی به نسبت مطالبات غیرجاری (NPL) یک درصدی در شرایط تورمی، نشان میدهد که مدل اعتبارسنجی اجتماعی این بانک بسیار کارآمدتر از مدلهای وثیقهمحور در بانکداری تجاری عمل کرده است. ورود این بانک به حوزه خدمات ارزی و ضمانتنامهها، میتواند هزینه تامین مالی برای بنگاههای خرد و متوسط (SME) را به شدت کاهش دهد. در واقع، این بانک در حال گذار از نقش یک «صندوق رفاهی» به یک «بانک توسعهای مدرن» با شالوده اسلامی است.
