دکتر سپهدار انصاری‌نیک، مدیرعامل پتروشیمی بندرامام، اعلام کرد سهم ایران از تولید جهانی پلیمر از 9 میلیون تن فعلی به 16 میلیون تن تا پایان برنامه هفتم توسعه خواهد رسید. او با اشاره به طرح «بندرامام نوین» که بر 3 زنجیره کلر، الفین و آروماتیک متمرکز است، بر نقش فناوری‌های نوین مانند کاتالیست‌های متالوسن تاکید کرد. این استراتژی با هدف افزایش ارزش افزوده، مقابله با تحریم‌ها از طریق تبدیل محصولات مایع به جامد و حرکت به سمت اقتصاد چرخشی دنبال می‌شود.
هدف‌گذاری ایران برای تولید 16 میلیون تن پلیمر
در هشتمین همایش ملی پلیمر ایران، دکتر سپهدار انصاری‌نیک به تشریح جایگاه جهانی این صنعت پرداخت. او اعلام کرد سالانه بیش از 490 میلیون تن انواع پلیمر در جهان تولید می‌شود. در این بازار بزرگ، سهم کنونی ایران حدود 9 میلیون تن است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه هفتم توسعه، این میزان به بیش از 16 میلیون تن افزایش یابد. این جهش با بهره‌گیری از طرح‌های جدید توسعه‌ای در صنعت پتروشیمی کشور محقق خواهد شد. روند رشد تولید محصولات پلیمری در ایران از 840 هزار تن در سال 1381 به حدود 9 میلیون تن در حال حاضر رسیده است که رشدی قابل قبول در مقایسه با استانداردهای جهانی محسوب می‌شود. با توجه به وجود منابع غنی هیدروکربنی و خوراک‌های پایه، ظرفیت قابل توجهی برای تولید بیشتر همچنان وجود دارد.
بندرامام نوین؛ بازنگری استراتژیک در سه زنجیره کلیدی
مدیرعامل پتروشیمی بندرامام با اشاره به تاریخچه این شرکت، بیان کرد که این مجتمع به تنهایی 6 درصد از کل محصولات پتروشیمی کشور را تولید می‌کند. با این وجود، پس از گذشت چند دهه، نیاز به بازنگری در ساختارها با توجه به نیازهای روز احساس شد. بر همین اساس، طرح توسعه «بندرامام نوین» از سال 1401 آغاز گردید. تمرکز اصلی این طرح راهبردی بر 3 زنجیره ارزش کلیدی شامل زنجیره کلر، زنجیره الفین و زنجیره آروماتیک قرار گرفته است. این بازطراحی ساختاری، شرکت را برای رقابت موثرتر در بازارهای آینده آماده می‌کند.
نقش محوری فناوری در تکامل صنعت پلیمر
انصاری‌نیک 3 محور اساسی در تحول صنعت تولید پلیمرها را پیشرفت در کاتالیست‌ها، طراحی راکتورها و معماری فرآیندهای تولید دانست. او توضیح داد که پتروشیمی‌های بزرگ دنیا در حال حاضر از کاتالیست‌های متالوسن و فرامتالوسن بهره می‌گیرند. این فناوری به آن‌ها امکان می‌دهد محصولات متنوع‌تری با خواص از پیش تعیین‌شده و ظرفیت تولید بالاتر ایجاد کنند. از منظر اقتصادی نیز این رویکرد ارزش افزوده بالاتری خلق می‌کند، زیرا پلیمرهای تولیدی با قیمت بیشتری در بازار جهانی عرضه می‌شوند. وی یکی از چالش‌های کنونی صنعت را در دسترس نبودن فناوری تجاری برای تولید دانست و تاکید کرد که سرمایه‌گذاری در نوآوری، میزان وابستگی را کاهش می‌دهد.
کاهش اثر تحریم‌ها با توسعه صنایع تبدیلی
مدیرعامل پتروشیمی بندرامام توسعه فناوری‌های نوین را مسیر اصلی کاهش وابستگی و مقابله با تحریم‌ها معرفی کرد. او افزود اگر بتوانیم برخی محصولات پایه مایع را در قالب صنایع تبدیلی به پلیمرهای جامد تبدیل کنیم، اثر تحریم‌ها بر کشور به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد. این استراتژی به ایران اجازه می‌دهد تا با خلق ارزش افزوده بیشتر، محصولات خود را به طور مستقیم وارد بازارهای مصرفی جهانی کند. او تاکید کرد که افزایش ظرفیت‌ها در صنعت پتروشیمی ایران یک ضرورت است، زیرا با برخورداری از منابع غنی هیدروکربنی، کشور ناگزیر به ارتقای سهم خود در بازار جهانی و ایجاد ثروت پایدار است.
تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه برای خوداتکایی
دکتر انصاری‌نیک به نقش کلیدی ارتباط صنعت و دانشگاه در ایجاد توسعه و تولید ثروت اشاره کرد. وی از راه‌اندازی دفتر ارتباط با دانشگاه و دفتر ارتباط با شرکت‌های دانش‌بنیان در بخش ساخت داخل پتروشیمی بندرامام خبر داد. این اقدام با هدف تعامل بیشتر میان دو حوزه صورت گرفته است. رویکرد این شرکت به ارتباط با دانشگاه‌ها، رویکردی مبتنی بر آینده‌پژوهی و توجه ویژه به خوداتکایی داخلی تعریف شده است. این همکاری‌ها زیربنای دستیابی به فناوری‌های مورد نیاز برای جهش تولید خواهد بود.
اقتصاد چرخشی؛ الزام آینده صنعت پتروشیمی
مدیرعامل پتروشیمی بندرامام در پایان سخنان خود به یکی از موضوعات مهم آینده صنعت اشاره کرد. او حرکت به سمت اقتصاد چرخشی، بازیافت و استفاده مجدد از مواد پلیمری را یک الزام قطعی دانست. به گفته وی، این موضوع در آینده نزدیک به بخشی از استانداردهای جهانی تبدیل خواهد شد. انصاری‌نیک تاکید کرد که ایران باید از هم‌اکنون به صورت بنیادی و حتی در مقیاس تجاری بر روی این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری و فعالیت کند تا از روندهای جهانی عقب نماند.
***
اعلام هدف‌گذاری تولید 16 میلیون تن پلیمر، یک بیانیه استراتژیک برای تغییر جایگاه ایران از یک فروشنده مواد خام به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی محصولات پلیمری است. طرح «بندرامام نوین» با تمرکز بر زنجیره‌های ارزش افزوده بالا مانند الفین و آروماتیک، نشان‌دهنده یک حرکت هوشمندانه برای افزایش حاشیه سود و تاب‌آوری اقتصادی است. تاکید بر توسعه فناوری کاتالیست و تبدیل محصولات مایع به جامد، یک استراتژی دوگانه محسوب می‌شود؛ این رویکرد همزمان ارزش صادرات را بالا برده و با ایجاد تنوع در سبد محصولات، صنعت پتروشیمی را در برابر تحریم‌ها مقاوم‌تر می‌کند. حرکت به سمت اقتصاد چرخشی و تقویت ارتباط با دانشگاه نیز نشان‌دهنده یک دیدگاه بلندمدت برای دستیابی به توسعه پایدار و مستقل از منظر فناوری است.
