ریاست ایران بر اتحادیه پایاپای آسیا
در پنجاه و سومین اجلاس هیات مدیره اتحادیه پایاپای آسیا (ACU) که به میزبانی آنلاین بانک مرکزی ایران برگزار شد، ریاست این اتحادیه از بنگلادش به جمهوری اسلامی ایران انتقال یافت. این اجلاس در پنجاهمین سالگرد تأسیس اتحادیه با شعار «50 سال اتحاد، پیشرفت و موفقیت» برگزار گردید. اعضای این اتحادیه شامل بانک‌های مرکزی بنگلادش، بلاروس، بوتان، هند، ایران، مالدیو، موریس، میانمار، نپال، پاکستان و سریلانکا هستند. همچنین، بانک‌های مرکزی افغانستان و روسیه به عنوان ناظر در این رویداد حضور داشتند.
تشریح راهبرد تثبیت اقتصادی بانک مرکزی
دکتر محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، اعلام کرد که رویکرد اصلی این نهاد بر ایجاد ثبات و تقویت رشد اقتصادی متمرکز بوده است. این سیاست‌ها در چارچوب کنترل نقدینگی، کاهش نوسانات ارزی، تنظیم‌گری بازار پول و هدایت منابع به سمت تولید اجرا شده‌اند. او تاکید کرد که اجرای سیاست تثبیت اقتصادی از سال 2023 حول سه محور «کنترل رشد نقدینگی»، «پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد» و «بازنگری در مقررات» با جدیت دنبال می‌شود.
مدیریت بازار ارز و کنترل انتظارات تورمی
بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز، اقداماتی چون تقویت نقش مرکز مبادله ارز و طلا به عنوان مرجع قیمت را در دستور کار قرار داد. راه‌اندازی بازار ارز تجاری، افزایش حجم مبادلات رسمی، و تصویب ضوابط بازگشت ارز صادراتی از دیگر اقدامات کلیدی بوده‌اند. این سیاست‌ها با هدف ایجاد انطباق میان نقشه ارزی و تجاری کشور و استفاده از دیپلماسی پولی برای آزادسازی منابع ارزی خارجی اجرا شدند. در نتیجه این اقدامات، نرخ ارز در بازار رسمی با رشدی ملایم و منطبق بر واقعیت‌های اقتصادی همراه بوده است.
موفقیت در کنترل رشد نقدینگی
به منظور مدیریت نقدینگی به عنوان یک عامل بنیادین در بازار ارز، بانک مرکزی از ابزارهای سیاست پولی متعارف بهره برده است. عملیات بازار باز، استفاده از تسهیلات قاعده‌مند و سپرده‌گذاری بانکی در این چارچوب به کار گرفته شدند. همچنین، سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها طی سال‌های 1401 تا 1403 با جدیت دنبال شد که به کاهش قابل توجه رشد نقدینگی منجر گردید.
جهش 5.8 میلیارد دلاری مازاد تراز تجاری
دکتر فرزین تصریح کرد که مازاد تراز تجاری ایران در سال 1403 با یک رشد چشمگیر به 26.8 میلیارد دلار رسیده است. این رقم در مقایسه با مازاد 21 میلیارد دلاری سال 1402، افزایشی معادل 5.8 میلیارد دلار را نشان می‌دهد. همزمان، مازاد تراز پرداخت‌های کشور نیز از 8.6 میلیارد دلار در سال 1402 به 13.8 میلیارد دلار در سال 1403 افزایش یافت که بیانگر رشد 4.7 میلیارد دلاری است.
رشد 37 درصدی ذخایر طلا و خرید جهانی
رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد که مازادهای ارزی حاصل شده به خرید طلا از بازارهای جهانی اختصاص یافته است. این اقدام موجب شد بانک مرکزی ایران در سال گذشته در زمره 5 بانک مرکزی برتر جهان از نظر خرید طلا قرار گیرد. در نتیجه این خریدها، ذخایر طلای بانک مرکزی ایران شاهد رشد قابل توجه 37 درصدی بوده است.
تداوم رشد اقتصادی برای 20 فصل متوالی
اقتصاد ایران در سال 1403 رشد 3.1 درصدی با احتساب نفت و رشد 3.0 درصدی بدون نفت را به ثبت رساند. این آمار نشان می‌دهد که اقتصاد کشور برای 20 فصل پیاپی رشد مثبت را تجربه کرده است. تمام بخش‌های اصلی اقتصادی در این رشد سهیم بودند؛ گروه کشاورزی 3.6 درصد، نفت و گاز 4.6 درصد، صنایع و معادن 2.4 درصد و خدمات 3.3 درصد رشد کردند.
***
گزارش ارائه شده توسط رئیس‌کل بانک مرکزی در اجلاس ACU، تصویری از موفقیت راهبرد تثبیت اقتصادی در مهار چالش‌ها را به نمایش می‌گذارد. دستیابی به مازاد تجاری 26.8 میلیارد دلاری و رشد 37 درصدی ذخایر طلا، نشان‌دهنده تقویت چشمگیر بنیان‌های ارزی کشور است. این دستاوردها نه تنها قدرت بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز را افزایش داده، بلکه ظرفیت تاب‌آوری اقتصاد در برابر تکانه‌های خارجی را نیز بالا برده است. تداوم رشد اقتصادی برای 20 فصل متوالی، بیانگر پایداری نسبی در بخش‌های مولد اقتصاد است. این نتایج در مجموع، حاکی از کارآمدی سیاست‌های پولی و ارزی در جهت ایجاد ثبات و پیش‌بینی‌پذیری در اقتصاد ایران است.
