انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در جدیدترین گزارش آماری خود، از کاهش قابلتوجه واردات در زنجیره آهن و فولاد طی ۸ ماهه نخست سال ۱۴۰۴ خبر داده است. بر اساس این دادهها، حجم کل واردات محصولات فولادی با افتی ۴۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل روبرو شده و ارزش ارزی آن نیز ۳۶ درصد کاهش یافته است. در این میان، واردات آهن اسفنجی به صفر رسیده و خرید خارجی انواع ورقهای فولادی نیز با شیب تندی نزولی شده است.
انقباض شدید در سبد کلی واردات محصولات فولادی
بررسی جدول آماری منتشر شده نشان میدهد که بازار ایران در ۸ ماهه سال ۱۴۰۴ اشتهای کمتری برای محصولات فولادی خارجی داشته است. حجم کل محصولات فولادی وارد شده به کشور در این بازه زمانی به رقم ۵۸۵ هزار تن رسیده است، در حالی که این شاخص در مدت مشابه سال ۱۴۰۳ برابر با ۱۰۰۹ هزار تن بود. این تغییر بیانگر کاهش ۴۲ درصدی در حجم ورودی محصولات نهایی است. از منظر ارزش ارزی نیز شاهد تغییرات محسوسی هستیم؛ ارزش کل واردات محصولات فولادی از ۱۰۰۸ میلیون دلار در سال گذشته به ۶۴۶ میلیون دلار تقلیل یافته که نشاندهنده افت ۳۶ درصدی خروج ارز برای این بخش است.
افت سنگین تقاضا برای انواع ورقهای فولادی
بیشترین سهم کاهش واردات مربوط به گروه «مقاطع تخت فولادی» است که صنایع پاییندستی وابستگی زیادی به آن دارند. آمارها حاکی از آن است که کل واردات این گروه با افتی ۴۳ درصدی از ۹۴۱ هزار تن به ۵۴۰ هزار تن رسیده است. در جزئیات این گروه، «ورق سرد» رکورددار کاهش است و واردات آن با ۵۹ درصد سقوط، از ۳۷۵ هزار تن به ۱۵۴ هزار تن محدود شده است. همچنین واردات «ورق گرم» نیز که از پرمصرفترین محصولات است، با کاهشی ۴۷ درصدی مواجه شده و حجم آن به ۱۹۰ هزار تن رسیده است. ارزش دلاری واردات مقاطع تخت نیز با کاهشی ۳۶ درصدی، روی عدد ۵۹۸ میلیون دلار ایستاده است.
عقبنشینی در واردات مقاطع طویل ساختمانی
در بخش مصالح ساختمانی و مقاطع طویل، نمودارها روند نزولی را ترسیم میکنند. حجم کل واردات مقاطع طویل فولادی در ۸ ماهه امسال ۴۵ هزار تن ثبت شده که نسبت به ۶۷ هزار تن سال گذشته، ۳۳ درصد کاهش نشان میدهد. واردات «میلگرد» به عنوان شاخصترین محصول این گروه، از ۲۳ هزار تن در سال ۱۴۰۳ به ۱۴ هزار تن در سال جاری رسیده و افتی ۳۸ درصدی را تجربه کرده است. همچنین واردات «تیرآهن» با ۱۶ درصد کاهش، به ۵.۵ هزار تن محدود شده است. این آمار نشان میدهد که تامین نیازهای ساختمانی کشور بیش از پیش بر تولیدات داخلی متکی شده است.
قطع کامل واردات آهن اسفنجی و جهش حجمی اسلب
یکی از نکات جالبتوجه در این گزارش، تغییرات در بخش مواد اولیه و میانی است. واردات «آهن اسفنجی» که در سال گذشته حجم اندک ۰.۲ هزار تنی داشت، در سال ۱۴۰۴ به طور کامل متوقف شده و به صفر رسیده است که کاهشی ۱۰۰ درصدی را نشان میدهد. در سوی دیگر، محصول «اسلب» رفتار متفاوتی از خود نشان داده است؛ حجم واردات اسلب با رشدی ۱۰۸ درصدی از ۰.۱ هزار تن به ۰.۲۱ هزار تن افزایش یافته است. با این حال، نکته عجیب اینجاست که علیرغم افزایش حجم، ارزش دلاری واردات اسلب ۶۱ درصد کاهش یافته که میتواند ناشی از تغییر در نوع یا قیمت جهانی این محصول باشد. واردات «بیلت و بلوم» نیز با ۱۵ درصد کاهش حجمی و ۵۵ درصد کاهش ارزشی همراه بوده است.
***
گزارش عملکرد ۸ ماهه تجارت خارجی فولاد، نمایی روشن از موفقیت سیاستهای جایگزینی واردات و مدیریت منابع ارزی را به تصویر میکشد. کاهش ۳۶۲ میلیون دلاری در ارزش واردات محصولات فولادی، دستاوردی مهم برای تراز تجاری بخش صنعت محسوب میشود. کاهش شدید واردات ورقهای فولادی (گرم و سرد) میتواند نشانهای از افزایش ظرفیت تولید داخل در این بخش یا رکود نسبی در صنایع مصرفکننده مانند خودرو و لوازم خانگی باشد. صفر شدن واردات آهن اسفنجی نیز گواهی بر تکمیل زنجیره ارزش و بینیازی کشور از واردات مواد اولیه در این حلقه از زنجیره است.
