گامی پیشگیرانه برای حفاظت از محیط زیست
شرکت ملی صنایع مس ایران در اقدامی پیش‌دستانه و مسئولانه، پروژه احداث تصفیه‌خانه‌های پساب کارخانجات اسید مجتمع‌های مس سرچشمه و خاتون‌آباد را به مرحله بهره‌برداری نزدیک کرده است. به گفته مهدی عبدالله‌زاده، مجری طرح، این پروژه با هدف مدیریت و کاهش ریسک‌های زیست‌محیطی احتمالی ناشی از فعالیت کارخانجات اسید سولفوریک طراحی و اجرا شده است. این اقدام نشان‌دهنده تعهد شرکت به اصول توسعه پایدار است.
نخستین تصفیه‌خانه پساب اسید سولفوریک در ایران
پروژه مذکور که هم‌اکنون پیشرفت فیزیکی آن از 90 درصد فراتر رفته است، به عنوان نخستین تصفیه‌خانه تخصصی پساب اسید سولفوریک در کشور شناخته می‌شود. این طرح یک پروژه زیربنایی و ملی است که الگویی نوین از مدیریت علمی و صنعتی پساب‌های اسیدی را در ایران ارائه می‌دهد. اجرای آن در راستای سیاست‌های کلان صیانت از منابع طبیعی و رعایت دقیق الزامات زیست‌محیطی صورت گرفته است.
تبدیل تهدید به فرصت: بازیافت آب و تولید محصول جانبی
پساب‌های حاصل از فرآیند شست‌وشوی گازهای آلاینده در واحدهای اسید، در صورت ورود به طبیعت، می‌توانند آسیب‌های جدی به منابع آب و خاک وارد کنند. هدف اصلی این تصفیه‌خانه‌ها، حذف کامل آلاینده‌ها و تبدیل پساب به 2 محصول ارزشمند است. محصول اول آب صنعتی قابل استفاده است که به چرخه تولید بازمی‌گردد و محصول دوم گچ تمیز و قابل فروش به صنایع سیمان و ساختمانی است.
ظرفیت تولید و دستاوردهای عملیاتی
این پروژه ظرفیت‌های تولید قابل توجهی را ایجاد می‌کند. در واحد خاتون‌آباد، امکان تولید 20 مترمکعب آب صنعتی در ساعت و 220 تن گچ تمیز در روز فراهم شده است. واحد سرچشمه نیز ظرفیت تولید 56 مترمکعب آب صنعتی در ساعت و 400 تن گچ تمیز در روز را خواهد داشت. این دستاورد ضمن کاهش مصرف آب، به اقتصاد چرخشی نیز کمک می‌کند.
تکیه بر دانش بومی و توان مهندسی داخلی
یکی از ویژگی‌های برجسته پروژه تصفیه‌خانه‌های پساب اسید، اتکای آن به توانمندی‌های داخلی است. بیش از 85 درصد از تجهیزات مورد استفاده در این طرح پیشرفته، توسط شرکت‌های ایرانی طراحی و ساخته شده است. همچنین، اجرای کامل پروژه توسط پیمانکاران بومی انجام گرفته که نشان‌دهنده بلوغ دانش فنی کشور در حوزه پروژه‌های پیچیده زیست‌محیطی می‌باشد. مجری طرح اعلام کرد که پروژه هم‌اکنون در مرحله تست تجهیزات و پیش‌راه‌اندازی قرار دارد.
***
پروژه تصفیه‌خانه‌های پساب اسید سرچشمه و خاتون‌آباد، فراتر از یک الزام زیست‌محیطی، یک سرمایه‌گذاری استراتژیک در راستای توسعه پایدار است. این طرح با تبدیل پساب آلاینده به منابع قابل استفاده (آب صنعتی) و قابل فروش (گچ)، یک مدل موفق از اقتصاد چرخشی را در صنعت سنگین کشور به نمایش می‌گذارد. کاهش ریسک‌های زیست‌محیطی، صرفه‌جویی در مصرف آب و ایجاد ارزش افزوده از ضایعات، هزینه‌های بلندمدت عملیاتی را کاهش داده و چهره‌ای مسئولیت‌پذیر از شرکت ملی مس ترسیم می‌کند. اتکا به بیش از 85 درصد توان داخلی، ضمن کاهش ارزبری، به تقویت زنجیره تأمین پروژه‌های فناورانه در کشور نیز کمک شایانی کرده است.
