مدیر مجتمع مس سونگون از بهره‌برداری فاز نخست نیروگاه خورشیدی 100 مگاواتی هریس در اواخر سال 1405 خبر داد. این پروژه با استفاده از فناوری پیشرفته پنل‌های دوطرفه، سالانه 180 گیگاوات‌ساعت برق پاک تولید خواهد کرد. با این حال، چالش‌های ثبت سفارش تجهیزات، گلوگاه اصلی پیشرفت این طرح استراتژیک است که برای تأمین پایدار انرژی طرح‌های توسعه‌ای مس سونگون حیاتی محسوب می‌شود.
پیشگامی شمال‌غرب در تولید برق پاک
اصغر باقریان، مدیر مجتمع مس سونگون، در بازدیدی میدانی، آخرین وضعیت یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر در شمال‌غرب ایران را تشریح کرد. طبق برنامه زمان‌بندی، فاز نخست نیروگاه خورشیدی 100 مگاواتی هریس قرار است اواخر سال آینده به شبکه متصل شود. این پروژه نه تنها یک دستاورد فنی، بلکه یک گام استراتژیک برای صنعت مس کشور به شمار می‌رود. هدف اصلی از احداث این نیروگاه، تضمین پایداری انرژی برای طرح‌های توسعه‌ای مجتمع مس سونگون و کاهش ریسک‌های ناشی از قطعی برق است. توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دیگر یک انتخاب لوکس نیست، بلکه الزامی راهبردی برای کاهش فشار بر شبکه سراسری و دستیابی به بهره‌وری بلندمدت محسوب می‌شود.
پیشرفت فیزیکی و فناوری پیشرفته پنل‌ها
در حال حاضر، این پروژه پیشرفت فیزیکی 15 درصدی را تجربه می‌کند. عملیات اجرایی شامل محوطه‌سازی، احداث جاده‌های دسترسی، ایجاد زیرساخت‌های تاسیساتی و نصب دیوارهای پیش‌ساخته با سرعت در جریان است. ویژگی متمایز این نیروگاه، استفاده از فناوری پنل‌های خورشیدی مونوکریستال دوطرفه (Bifacial) است. این تکنولوژی مدرن با قابلیت جذب نور از هر دو سطح پنل، راندمان تولید را به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. برآوردها نشان می‌دهد با بهره‌گیری از این فناوری، امکان تولید سالانه حدود 180 گیگاوات‌ساعت برق پاک فراهم خواهد شد که رقم قابل‌توجهی در تراز انرژی منطقه است.
مانع بوروکراتیک در مسیر انرژی سبز
با وجود پیشرفت‌های میدانی، مدیر مجتمع مس سونگون نسبت به یک چالش جدی هشدار داد. باقریان اختلال در سامانه ثبت سفارش را مهم‌ترین گلوگاه فعلی پروژه معرفی کرد. تأخیر چندماهه در فرآیند اداری ثبت سفارش، مانع از تأمین و واردات پنل‌های خورشیدی شده است. این تجهیزات قلب تپنده نیروگاه محسوب می‌شوند و عدم تأمین به‌موقع آن‌ها می‌تواند کل برنامه زمان‌بندی پروژه را با انحراف مواجه کند. رفع سریع موانع ثبت سفارش، کلید اصلی برای حفظ سرعت اجرای پروژه و جلوگیری از عقب‌ماندگی در برنامه‌های توسعه‌ای است.
آینده‌نگری با آغاز فاز دوم
نگاه مدیریت مس سونگون به تأمین انرژی، نگاهی جامع و بلندمدت است. باقریان با اشاره به حجم بالای مگاپروژه‌های صنعتی در حال اجرا در این مجتمع، بر ضرورت آغاز سریع عملیات اجرایی فاز دوم نیروگاه هریس تأکید کرد. نیاز انرژی مجتمع در سال‌های پیش‌رو رشد تصاعدی خواهد داشت و ظرفیت‌های فعلی پاسخگو نخواهد بود. بنابراین، توسعه ظرفیت تولید برق پاک باید همگام و موازی با توسعه واحدهای صنعتی پیش برود تا در زمان بهره‌برداری از کارخانجات جدید، چالش تأمین برق مانع تولید نشود.
الگوی توسعه پایدار برای آذربایجان
احداث نیروگاه خورشیدی هریس فراتر از تأمین نیاز یک شرکت است؛ این طرح الگویی برای توسعه پایدار صنعتی در استان آذربایجان شرقی محسوب می‌شود. کاهش وابستگی صنایع بزرگ به شبکه برق سراسری، امنیت انرژی کل منطقه را ارتقا می‌دهد و بار مصرف را از دوش شبکه ملی برمی‌دارد. انرژی خورشیدی با هزینه عملیاتی پایین و دسترسی پایدار، می‌تواند به عنوان ستون اصلی امنیت انرژی در مناطق صنعتی کشور عمل کند و مسیر را برای تلفیق صنعت و محیط زیست هموار سازد.
***
سرمایه‌گذاری مس سونگون در نیروگاه خورشیدی هریس، واکنشی هوشمندانه به ناترازی انرژی در کشور است. در شرایطی که صنایع انرژی‌بر با محدودیت‌های شدید برق در فصول پیک مواجه هستند، «خودتأمینی» از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر، مزیت رقابتی پایداری ایجاد می‌کند. تولید 180 گیگاوات‌ساعت برق در سال، علاوه بر کاهش هزینه‌های انرژی، ریسک توقف تولید را به حداقل می‌رساند. با این حال، کندی فرآیندهای تجاری و اداری (ثبت سفارش) نشان می‌دهد که بوروکراسی همچنان پاشنه آشیل توسعه زیرساخت‌های حیاتی است و نیازمند اصلاح فوری برای حمایت از سرمایه‌گذاری‌های سبز می‌باشد.