مدیرعامل بورس انرژی ایران ضمن انتقاد از رویکردهای سنتی و مجوزمحور در تنظیم‌گری، از آمادگی کامل این بستر برای پذیرش و اجرای ابزارهای مالی مبتنی بر توکن خبر داد. محمد نظیفی، فقدان مدل اقتصادی پشتیبان را پاشنه آشیل پروژه‌های رمزارزی در گذشته دانست و بر لزوم گذار از مقابله و انحصارگرایی تأکید کرد. وی اعلام کرد بورس انرژی ایران قصد دارد معاملات توکن برق و نفت خام را برای سرمایه‌گذاران فعال کند.
تغییر ماهیت پول و فلسفه بلاکچین
محمد نظیفی در تشریح بنیادین مفهوم توکن، نگاهی عمیق‌تر از صرفاً یک تحول تکنولوژیک ارائه کرد. به گفته وی، بحث درباره توکن‌ها در واقع بحث در مورد دگرگونی بنیادین در ماهیت پول است و این تغییر، اثراتی عمیق بر ساختارهای اقتصادی خواهد گذاشت. او فلسفه وجودی بلاکچین را ایستادگی در برابر تمرکزگرایی اقتصادی و سیاسی دانست و تصریح کرد که نمی‌توان این پدیده را تنها به یک ابزار فنی تقلیل داد، بلکه باید آن را یک جنبش برای بازتعریف مناسبات قدرت و ثروت در نظر گرفت.
چرخه تاریخی مقابله با نوآوری در ایران
مدیرعامل بورس انرژی ایران با نگاهی آسیب‌شناسانه به تاریخ مواجهه کشور با فناوری‌های نوظهور، الگوی تکرار‌شونده «مقابله، ناتصمیمی و انحصار» را تشریح کرد. او با مثال زدن برخورد حکومت قاجار با تلگراف و مقایسه آن با وضعیت فعلی بلاکچین، هشدار داد که ما ابتدا با فناوری مقابله می‌کنیم، سپس وارد دوره‌ای از سکوت سیاستی می‌شویم و در نهایت با ایجاد انحصار دولتی، جلوی رشد ارگانیک آن را می‌گیریم. نظیفی تأکید کرد که این رویکرد مانعی جدی بر سر راه توسعه فناوری‌های مدرن مالی است.
اهمیت حیاتی مدل اقتصادی در موفقیت توکن‌ها
بخش کلیدی سخنان نظیفی به واکاوی دلایل شکست پروژه‌های رمزارزی در سال‌های گذشته اختصاص داشت. او فقدان یک «اقتصاد توکن» (Tokenomics) مدون و کارآمد را عامل اصلی ناکامی‌ها برشمرد. به اعتقاد وی، تفاوت یک توکن موفق مانند اتریوم با پروژه‌های شکست‌خورده، وجود یک مدل اقتصادی پشتیبان و قوی است. بدون طراحی دقیق یک اکوسیستم اقتصادی که ارزش توکن را تضمین کند، موفقیت در این عرصه غیرممکن خواهد بود. او با اشاره به تجربه موفق کشور کنیا در حوزه «موبایل مانی» که اکنون 92 درصد تراکنش‌های این کشور را پوشش می‌دهد، بر لزوم عبور از نظام‌های سنتی تأکید کرد.
برنامه‌های عملیاتی بورس انرژی و نقد رگولاتوری
در بخش پایانی، نظیفی با انتقاد از نظام رگولاتوری مجوزمحور در ایران که موجب کندی توسعه شده است، از برنامه‌های پیشرو بورس انرژی رونمایی کرد. او اعلام کرد که بورس انرژی با وجود داشتن یکی از بالغ‌ترین نظام‌های بانکی دنیا در کشور، به دنبال شکستن سدهاست و قصد دارد توکن‌های مبتنی بر دارایی‌های واقعی مانند برق و نفت خام را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد. این اقدام می‌تواند گامی بزرگ در جهت مدرن‌سازی بازار سرمایه و اتصال آن به اقتصاد دیجیتال جهانی باشد.
***
رویکرد جدید بورس انرژی ایران به سمت توکنایز کردن دارایی‌های استراتژیک مانند نفت و برق، می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ بازار سرمایه کشور باشد. گذار از معاملات سنتی به ابزارهای مبتنی بر بلاکچین، ضمن افزایش شفافیت و سرعت معاملات، امکان جذب سرمایه‌های خرد و بین‌المللی را فراهم می‌کند. با این حال، موفقیت این طرح‌ها منوط به اصلاح رویکرد رگولاتوری و تدوین مدل‌های اقتصادی پایدار است تا از تکرار چرخه معیوب مقابله و انحصار جلوگیری شود.