بازار فیزیکی بورس کالای ایران در هفته منتهی به ۳۰ آبان ماه شاهد معامله ۲ میلیون و ۸۳۳ هزار تن کالا بود که ارزشی بالغ بر ۵۰.۷ هزار میلیارد تومان را رقم زد. در این میان، ۱۰ شرکت برتر بورس کالا به تنهایی موفق شدند بیش از ۱۸.۷ هزار میلیارد تومان از ارزش کل معاملات را به خود اختصاص دهند. شرکت ملی صنایع مس ایران با فروشی نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان مقتدرانه در صدر ایستاد و مجتمع سرب و روی انگوران با جهشی قابل‌توجه رتبه دوم را کسب کرد. این آمار نشان‌دهنده تمرکز بالای نقدینگی در بخش فلزات اساسی و محصولات پتروپالایشی است.
سلطه غول‌های صنعتی بر یک‌سوم ارزش معاملات هفتگی
دادوستدهای بازار فیزیکی بورس کالای ایران در هفته پایانی آبان ماه با ثبت ارقام قابل‌توجهی همراه شد و معامله‌گران در مجموع ۲ میلیون و ۸۳۳ هزار تن انواع کالا و محصول را دادوستد کردند. ارزش کل این معاملات به رقم چشمگیر ۵۰.۷ هزار میلیارد تومان رسید که نشان از پویایی جریان نقدینگی در تالار نقره‌ای دارد. بررسی دقیق‌تر داده‌ها نشان می‌دهد که ۱۰ شرکت برتر تولیدی، نقش محوری در این گردش مالی داشته‌اند و مجموع ارزش معاملات آن‌ها از مرز ۱۸.۷ هزار میلیارد تومان عبور کرده است که سهمی بزرگ از کل بازار را شامل می‌شود.
پیشتازی بلامنازع ملی مس با سبد محصولات متنوع
شرکت ملی صنایع مس ایران در هفته منتهی به ۳۰ آبان، بار دیگر قدرت خود را به رخ بازار کشید و با فاصله معناداری نسبت به رقبا در جایگاه نخست ایستاد. این شرکت با عرضه و معامله ۶ هزار و ۷۴۶ تن انواع محصولات شامل مس، سولفور مولیبدن و کنسانتره فلزات گرانبها، موفق شد ارزشی معادل ۴ هزار و ۹۷۴ میلیارد تومان را در کارنامه هفتگی خود ثبت کند. تنوع سبد محصولات این شرکت، عامل اصلی در جذب این حجم از نقدینگی بوده است.
شگفتی‌سازی مجتمع انگوران و رقابت فولادسازان
در یک تحول جالب‌توجه، مجتمع سرب و روی انگوران با تمرکز بر فروش مواد اولیه، رتبه دوم جدول برترین‌ها را از آن خود کرد. این مجتمع با فروش حجم سنگین ۹۰ هزار و ۳۰۰ تن خاک روی، درآمدی بالغ بر ۳ هزار و ۲۲۳ میلیارد تومان کسب کرد و بالاتر از غول‌های فولادی قرار گرفت. در رتبه سوم، شرکت فولاد خوزستان جای گرفت که با فروش ۵۵ هزار و ۲۰۰ تن انواع شمش بلوم، تختال و آرگون، ارزش معاملاتی برابر با ۱ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان را به ثبت رساند.
تداوم حضور قدرتمند معدنی‌ها و پالایشی‌ها
شرکت معدنی و صنعتی چادرملو به عنوان نماینده بخش سنگ‌آهن، با معامله ۱۹۵ هزار تن محصول شامل کنسانتره، گندله و شمش بلوم، ارزشی معادل ۱ هزار و ۸۰۸ میلیارد تومان ایجاد کرد و در رتبه چهارم ایستاد. پس از آن، نوبت به پالایشگاه‌ها رسید؛ پالایش نفت اصفهان با معامله ۵۷ هزار تن وکیوم باتوم و گوگرد گرانوله به ارزش ۱ هزار و ۵۵۰ میلیارد تومان در جایگاه پنجم قرار گرفت و پالایش نفت بندرعباس نیز با فروش ۵۰ هزار و ۱ تن فرآورده، درآمدی ۱ هزار و ۲۸۷ میلیارد تومانی کسب کرد و ششم شد.
رقابت نزدیک در نیمه دوم جدول برترین‌ها
صنایع تولیدی دنیای مس کاشان با تمرکز بر محصولات پایین‌دستی مس، ۱ هزار و ۱۰۰ تن انواع مفتول را فروخت و با ثبت ارزش ۱ هزار و ۲۲۲ میلیارد تومان رتبه هفتم را به دست آورد. پتروشیمی تندگویان نیز به عنوان نماینده صنعت پتروشیمی، با معامله ۱۲ هزار تن انواع گریدهای پلی‌اتیلن و نخ پلی‌استر، فروشی معادل ۱ هزار و ۳۱ میلیارد تومان داشت و در رده هشتم قرار گرفت.
تکمیل فهرست با فلزات رنگین و شمش فولادی
در انتهای این لیست طلایی، شرکت آلومینیوم ایران (ایرالکو) با فروش ۳ هزار تن شمش و بیلت آلومینیوم به ارزش ۹۱۸ میلیارد تومان در جایگاه نهم ایستاد. نهایتاً شرکت فولاد کاوه جنوب کیش با عرضه و فروش ۲۷ هزار تن شمش بلوم و کسب درآمد ۸۵۲ میلیارد تومانی، پرونده ۱۰ شرکت برتر هفته را با قرار گرفتن در رتبه دهم بست.
***
بررسی ترکیب ۱۰ شرکت برتر نشان می‌دهد که «فلزات اساسی» همچنان جذاب‌ترین و نقدشونده‌ترین بخش بورس کالای ایران هستند. حضور همزمان شرکت‌های بالادستی (مانند انگوران و چادرملو) در کنار تولیدکنندگان محصول نهایی (مانند فولاد خوزستان و ملی مس)، از تعادل نسبی در زنجیره ارزش حکایت دارد. نکته مهم دیگر، سهم ۳۷ درصدی این ۱۰ شرکت از کل ارزش معاملات است که نشان‌دهنده ساختار الیگوپولی (چندجانبه‌گرایی) در بازار کالایی ایران است. این تمرکز نقدینگی، اهمیت پایش مداوم عملکرد این غول‌های صنعتی را برای پیش‌بینی روندهای آتی بازار دوچندان می‌کند.