بورس کالای ایران هفته‌ای کلیدی را با رویدادهای مهمی پشت سر گذاشت. تکمیل پازل ابزارهای سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا، اعلام سیاست راهبردی فولاد مبارکه برای صادرات از طریق بورس، و معرفی گواهی سپرده کالایی به عنوان ابزار نوین تأمین مالی بخش معدن از مهم‌ترین تحولات بود. همزمان، آمارها از عبور ارزش معاملات 7 ماهه از مرز 2300 هزار میلیارد تومان با رشد 99 درصدی حکایت دارد و معامله 30 دستگاه خودروی فولکس واگن، تنوع بازارهای این بورس را به نمایش گذاشت.
تکمیل پازل سرمایه‌گذاری مبتنی بر طلا
سازمان بورس و اوراق بهادار با صدور موافقت اصولی برای تأسیس صندوق «صدور و ابطال طلا»، پازل ابزارهای سرمایه‌گذاری در این فلز گران‌بها را در بازار سرمایه تکمیل کرد. این اقدام که توسط مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس صورت گرفت، یک گام راهبردی برای رفع دغدغه سرمایه‌گذاران و جذب سرمایه‌های بیشتر به بازار اوراق بهادار کالایی طلا محسوب می‌شود. رحمان آراسته، مدیر بازار مشتقه بورس کالا، اعلام کرد که شرکت سبدگردان داریوش موافقت اصولی تأسیس این صندوق را دریافت کرده است. این صندوق پس از اخذ مجوزهای لازم، فعالیت خود را با سرمایه‌گذاری در گواهی سپرده طلا آغاز خواهد کرد.
مسیری شفاف برای صادرات؛ فولاد مبارکه بورس کالا را برگزید
مدیرعامل گروه فولاد مبارکه تأکید کرد که استفاده صحیح از ظرفیت رینگ‌های داخلی و صادراتی بورس کالا، بسیاری از چالش‌های تنظیم بازار و صادرات را حل می‌کند. سعید زرندی اظهار داشت که این مجموعه علاوه بر عرضه منظم محصولات در بازار داخلی، در حال هدایت عمده صادرات ورق فولادی به سمت رینگ صادراتی است. وی با اشاره به عرضه بیش از 6 میلیون و 47 هزار تن از محصولات این شرکت در سال گذشته از طریق بورس کالا، سیاست اصلی فولاد مبارکه را ایجاد شفافیت کامل در معاملات دانست. زرندی افزود که این شرکت و سه مجموعه تابعه آن از ظرفیت گواهی سپرده کالای گندله نیز بهره‌مند شده‌اند.
گواهی سپرده؛ ابزار مردمی‌سازی و تأمین مالی معادن
همزمان با آغاز معاملات گواهی سپرده محصولاتی چون مس، میلگرد، روی و گندله، امیر نوژن یونسیان، مدیر سرمایه‌گذاری ایمیدرو، این ابزار را محوری برای توسعه بخش معدن خواند. او تصریح کرد که در شرایط محدودیت منابع بانکی، این ابزارها می‌توانند نیازهای مالی گسترده حوزه معدن را پاسخ دهند. یونسیان افزود که گواهی سپرده، شفافیت را به ارمغان می‌آورد؛ زیرا کیفیت، مقدار و محل انبار محصول برای سرمایه‌گذار کاملاً مشخص و قابل رصد است. این سازوکار به مردم اجازه می‌دهد با پس‌اندازهای خرد خود در رشد بخش معدن شریک شوند و تأمین مالی تولید را از انحصار منابع محدود خارج کنند.
رشد بی‌سابقه؛ عبور ارزش معاملات 7 ماهه از 2300 همت
ارزش کل معاملات بورس کالای ایران در 7 ماه نخست امسال با رشد 99 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل، از مرز 2300 هزار میلیارد تومان (همت) فراتر رفت. بازار ابزارهای مالی نیز عملکردی خیره‌کننده داشت و با رشد 484 درصدی به ارزش بی‌سابقه 740 همت دست یافت. در این بازار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با رشد 531 درصدی، قراردادهای سلف موازی استاندارد با رشد 257 درصدی و گواهی سپرده کالا با رشد 124 درصدی بیشترین سهم را داشتند. همچنین، ارزش معاملات گواهی سپرده فلزات گران‌بها با رشد 274 درصدی به 119 همت رسید.
راهکارهای نوین بورس کالا برای تأمین مالی تولید
بنگاه‌های کوچک و متوسط همواره با چالش‌هایی نظیر نرخ بالای تسهیلات و پیچیدگی‌های دریافت وام مواجه هستند. بورس کالای ایران با ابزارهای نوین خود مانند گواهی سپرده کالایی و عرضه‌های اعتباری، راهکاری شفاف و کارآمد برای تأمین نقدینگی این واحدها ارائه می‌دهد. این رویکرد، همسو با سیاست دولت برای هدایت بنگاه‌های بزرگ به بازار سرمایه و آزادسازی منابع بانکی برای واحدهای کوچک‌تر است. برای مثال، بنگاه‌ها می‌توانند با سپرده‌گذاری محصول خود در انبارهای بورسی، گواهی قابل معامله دریافت کنند و از آن به عنوان وثیقه یا برای فروش مستقیم و تأمین نقدینگی فوری بهره ببرند.
تالار خودرو میزبان 30 دستگاه فولکس واگن شد
در روز سه‌شنبه 13 آبان ماه، تالار خودرو بورس کالا شاهد معامله 30 دستگاه فولکس واگن ID-UNYX متعلق به شرکت ماموت خودرو بود. این خودروها با قیمت 4 میلیارد و 517 میلیون تومان معامله شدند. تاریخ تحویل این خودروهای برقی مشکی رنگ مدل 1404، روز 13 دی ماه 1404 تعیین شده است. خریداران علاوه بر قیمت کشف‌شده، مبلغ 265 میلیون و 272 هزار تومان بابت هزینه‌هایی شامل 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده، بیمه شخص ثالث، کاردکس، شماره‌گذاری و عوارض شهرداری پرداخت خواهند کرد.
***
رویدادهای هفته گذشته در بورس کالا نشان‌دهنده یک تحول ساختاری و عمیق در نقش این نهاد در اقتصاد ایران است. بورس کالا از یک بازار صرف برای معامله مواد خام، به یک پلتفرم جامع مالی تبدیل می‌شود که ابزارهای نوینی برای سرمایه‌گذاری (صندوق طلا)، تأمین مالی (گواهی سپرده) و شفاف‌سازی صادرات (استراتژی فولاد مبارکه) ارائه می‌دهد. رشد خیره‌کننده 99 درصدی ارزش معاملات، گواهی بر افزایش اعتماد فعالان اقتصادی به این بازار است. ورود کالاهای مصرفی نهایی مانند خودروی وارداتی، نشان از ظرفیت بورس کالا برای تبدیل شدن به یک بازار چندوجهی دارد که می‌تواند به طور همزمان به تولیدکننده، سرمایه‌گذار و مصرف‌کننده نهایی خدمات ارائه دهد.