اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل «ومعادن»، ضمن انتقاد از ساختار تصمیم‌گیری 25 ساله صنعت فولاد، نسبت به کاهش شدید حاشیه سود فولادسازان و سرمایه‌گذاری‌های بی‌برنامه در حوزه آهن اسفنجی هشدار داد. او تأکید کرد که با وجود پیش‌بینی رسیدن ظرفیت تولید به 80 میلیون تن، چالش اصلی، ارتقای کیفیت و تکنولوژی تولید است. سعدمحمدی پتانسیل ایران برای تبدیل شدن به هاب تولید فروآلیاژهای منطقه با تکیه بر ذخایر غنی وانادیوم، تنگستن و تیتانیوم را یک فرصت استراتژیک برای این صنعت دانست.
ساختار سنتی؛ چالش اصلی صنعت فولاد
اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، ساختار تصمیم‌سازی فعلی در صنعت فولاد کشور را متعلق به 25 سال پیش و ناکارآمد توصیف کرد. به گفته او، این ساختار سنتی دیگر توانایی پاسخگویی به نیازهای پیچیده امروز صنعت را ندارد. فقدان یک متولی واحد برای تصمیم‌گیری در حوزه فولاد، به پراکندگی و ناهماهنگی در سیاست‌های کلان منجر شده است که می‌تواند در سال‌های آینده تنش‌های جدی برای این صنعت ایجاد کند. وی با یادآوری دوران شرکت ملی فولاد ایران، بر ضرورت بازگشت به یک ساختار منسجم تأکید کرد.
کاهش نگران‌کننده حاشیه سود فولادسازان
عملکرد مالی شرکت‌های فولادی در 6 ماهه نخست امسال، یک روند نزولی آشکار در حاشیه سود را نشان می‌دهد. مدیرعامل «ومعادن» اعلام کرد که افزایش هزینه‌های تولید، شامل قیمت حامل‌های انرژی، مواد اولیه و هزینه‌های حمل‌ونقل، فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. این روند کاهشی در مقایسه با سال‌های گذشته بسیار جدی‌تر شده و نیازمند برنامه‌ریزی فوری برای کنترل و مهار هزینه‌ها است تا از بروز مشکلات عمیق‌تر در آینده جلوگیری شود.
هشدار درباره سرمایه‌گذاری‌های بی‌برنامه در آهن اسفنجی
سعدمحمدی با انتقاد از سرمایه‌گذاری‌های جدید و فاقد برنامه در احداث واحدهای آهن اسفنجی، آینده این بخش را تحلیل کرد. او پیش‌بینی کرد که ظرفیت تولید فولاد کشور طی 3 سال آینده به حدود 75 تا 80 میلیون تن خواهد رسید. در چنین شرایطی، ادامه سرمایه‌گذاری در حوزه آهن اسفنجی منطقی به نظر نمی‌رسد و تنها به مازاد تولید و افزایش هزینه‌های سیستماتیک منجر خواهد شد. او تأکید کرد که باید از تکرار بحران‌های برق و گاز در صنعت فولاد جلوگیری کرد و برای 3 سال آینده برنامه‌ریزی دقیقی داشت.
شکاف کیفی محصولات ایرانی با استانداردهای جهانی
یکی از چالش‌های بنیادین صنعت فولاد ایران، فاصله قابل‌توجه کیفیت محصولات با استانداردهای روز دنیا است. به گفته سعدمحمدی، تکنولوژی تولید فولاد در جهان به سرعت در حال تغییر است و محصولاتی مانند ورق‌های خودرو، سبک‌تر و مقاوم‌تر شده‌اند. در مقابل، صنعت فولاد ایران همچنان بر تکنولوژی‌های قدیمی تکیه دارد. برای رقابت مؤثر در بازارهای بین‌المللی، سرمایه‌گذاری در تغییر تکنیک‌های فنی و ارتقای سطح کیفی محصولات یک ضرورت انکارناپذیر است.
پروژه الکترود گرافیتی و چالش تأمین مواد اولیه
پروژه الکترود گرافیتی اردکان پس از بیش از 20 سال، به مراحل نهایی اجرا نزدیک می‌شود. با این حال، یک چالش اساسی، توجیه اقتصادی تولید را تهدید می‌کند. مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات هشدار داد که اگر مواد اولیه کلیدی، به ویژه کوک سوزنی، با قیمت بالا تأمین شود، تولید الکترود در داخل کشور از نظر اقتصادی منطقی نخواهد بود و این دستاورد بزرگ را زیر سوال خواهد برد.
ایران؛ پتانسیل بی‌نظیر برای تبدیل شدن به هاب فروآلیاژ
سعدمحمدی یک فرصت استراتژیک بزرگ را برای صنعت معدن و فولاد کشور ترسیم کرد. ایران از نظر مواد اولیه مورد نیاز برای تولید انواع فروآلیاژها مانند وانادیوم، تنگستن و تیتانیوم، کشوری بسیار غنی است. علاوه بر این، دانش فنی و توان تولید این محصولات در داخل وجود دارد. با برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت کارآمد، ایران می‌تواند به قطب یا هاب اصلی تولید و صادرات فروآلیاژ در سطح منطقه تبدیل شود.
ضرورت مدیریت هوشمند و لحظه‌ای بازار
در شرایط پویای بازارهای جهانی، نمی‌توان با سازوکارهای سنتی و نشست‌های ماهانه برای بازار فولاد تصمیم‌گیری کرد. سعدمحمدی بر لزوم ایجاد یک ساختار آنلاین و هوشمند تأکید کرد که در آن قیمت محصولاتی چون گندله، کنسانتره، شمش و ورق به صورت لحظه‌ای و بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا مدیریت شود. به گفته او، در بازار امروز، تصمیمی که امروز گرفته می‌شود ممکن است فردا کارایی خود را از دست بدهد.
ایجاد پایگاه‌های صادراتی؛ راهکاری برای عبور از تحریم‌ها
برای تضمین پایداری صادرات، مدیرعامل «ومعادن» پیشنهاد داد که شرکت‌های ایرانی باید برای ایجاد پایگاه‌های صادراتی در کشورهای دیگر برنامه‌ریزی کنند. این استراتژی به ایران امکان می‌دهد تا در صورت بروز محدودیت‌های سیاسی یا تحریمی، محصولات خود را در خارج از کشور فرآوری و به بازارهای جهانی عرضه کند. شکل‌گیری چنین ساختاری، آینده بازی صادراتی فولاد ایران را قابل‌پیش‌بینی‌تر و پایدارتر خواهد ساخت.
***
تحلیل‌های ارائه شده، صنعت فولاد ایران را در یک نقطه عطف استراتژیک به تصویر می‌کشد. از یک سو، این صنعت با چالش‌های ساختاری ریشه‌دار، کاهش سودآوری و شکاف تکنولوژیک مواجه است که نیازمند اصلاحات فوری در نظام سیاست‌گذاری است. از سوی دیگر، پتانسیل‌های عظیمی مانند تبدیل شدن به قطب تولید فروآلیاژ در منطقه، یک مسیر روشن برای ارزش‌آفرینی و رشد پایدار ارائه می‌دهد. این سخنان تأکید می‌کند که گذار از مدیریت سنتی به یک رویکرد هوشمند، داده‌محور و آینده‌نگر، تنها راه تضمین رقابت‌پذیری و موفقیت بلندمدت فولاد ایران در عرصه جهانی است. ایجاد پایگاه‌های فرامرزی نیز یک راهکار هوشمندانه برای تاب‌آوری زنجیره صادرات محسوب می‌شود.