مجتمع مس سرچشمه رفسنجان با اجرای پروژه‌های تحقیقاتی، تحولات بزرگی را رقم زده است. این پروژه‌ها بر هوشمندسازی، بهره‌وری و تولید پایدار متمرکز شده‌اند. راه‌اندازی سامانه هوشمند پایش سنگ، صرفه‌جویی 225 میلیارد ریالی برای هر دریل را به همراه داشته است. بهینه‌سازی کارخانه ذوب نیز منجر به صرفه‌جویی سالانه 18 میلیون دلاری شده است. همچنین اصلاحات در کارخانه تغلیظ سرباره، ظرفیت را 20 درصد و بازیابی مس را 3 درصد افزایش داده است.
صرفه‌جویی 225 میلیارد ریالی با پایش هوشمند سنگ
مجتمع مس سرچشمه یک سامانه هوشمند برای پایش وضعیت و تشخیص مشخصات سنگ حین حفاری توسعه داده است. این پروژه یکی از مهم‌ترین دستاوردها در حوزه معدن به شمار می‌رود. با تجهیز دریل‌های حفاری به این سامانه، هزینه‌های حفاری و انفجار تا 10 درصد کاهش می‌یابد. این کاهش هزینه معادل 225 میلیارد ریال برای هر دریل است. سامانه مذکور از حسگرهای پیشرفته لرزش، فشار و گشتاورسنج استفاده می‌کند. داده‌های مربوط به مقاومت، سختی و تخلخل سنگ به صورت لحظه‌ای جمع‌آوری می‌شود. الگوریتم‌های یادگیری ماشین و تحلیل سیگنال، مشخصات لایه‌های زمین‌شناسی را به طور خودکار شناسایی می‌کنند. این فرآیند بدون نیاز به توقف عملیات یا آزمایش‌های میدانی زمان‌بر انجام می‌شود.
افزایش 20 درصدی ظرفیت در کارخانه تغلیظ سرباره
پروژه تحقیقاتی دیگری بر استانداردسازی فرآیندها و افزایش بهره‌وری در کارخانه تغلیظ سرباره متمرکز بوده است. در این طرح، برای نخستین بار در کشور از آسترهای طرح ورتکس استفاده شد. همچنین سرند ترومل جایگزین سرند لرزان شده است. این اصلاحات در مدار فلوتاسیون، ضریب دسترسی تجهیزات را افزایش و مصرف انرژی را کاهش داده است. در نتیجه این اقدامات، ظرفیت خوراک ورودی 20 درصد و بازیابی مس 3 درصد افزایش یافته است.
صرفه‌جویی 18 میلیون دلاری با بهینه‌سازی کارخانه ذوب
پروژه «تنظیم دقیق و بهینه‌سازی کارخانه ذوب» راهکارهایی برای افزایش راندمان و کاهش هزینه‌ها ارائه کرده است. بهینه‌سازی تجهیزات موجب افزایش 20 درصدی تعداد سیکل کاری کنورترها شده است. همچنین راندمان کارخانه 4 درصد افزایش و زمان توقفات 30 درصد کاهش یافته است. این اقدامات در مجموع، صرفه‌جویی اقتصادی سالانه حدود 18 میلیون دلار را به همراه دارد.
ساخت دستگاه نوین بازیابی ارگانیک برای اولین‌بار در دنیا
مجتمع مس سرچشمه دستگاهی در مقیاس صنعتی برای بازیابی فاز ارگانیک طراحی و ساخته است. این دستگاه از کراد واحد استخراج با حلال، ماده ارگانیک را بازیابی می‌کند. ظرفیت دستگاه 1000 لیتر در هر سیکل است و برای نخستین‌بار در دنیا ساخته می‌شود. این نوآوری امکان بازیابی بیش از 90 درصد ماده ارگانیک را فراهم می‌کند. اجرای این پروژه گامی موثر در کاهش هزینه‌ها و الگویی نوآورانه برای صنایع مشابه محسوب می‌شود.
کاهش 3 درصدی مصرف گلوله با سیستم هوشمند
پروژه «سیستم هوشمند گزارش‌دهی میزان شارژ گلوله در کارخانه تغلیظ 1» نیز اجرا شده است. این سامانه به صورت هوشمند میزان شارژ گلوله را پایش می‌کند. اطلاعاتی مانند نوع، وزن دقیق و زمان شارژ برای هر آسیای کارخانه ثبت می‌شود. این سیستم منجر به کاهش 3 درصدی مصرف گلوله در فرآیند تولید خواهد شد.
***
اقدامات تحقیق و توسعه در مجتمع مس سرچشمه نشان‌دهنده یک رویکرد استراتژیک و هوشمندانه است. این شرکت با تمرکز بر فناوری‌های نوین و بهینه‌سازی فرآیندها، موفق به افزایش بهره‌وری شده است. دستاوردهایی مانند صرفه‌جویی 18 میلیون دلاری در کارخانه ذوب، نشان از تأثیر مستقیم نوآوری بر سودآوری دارد. افزایش 20 درصدی ظرفیت در کارخانه تغلیظ نیز توان تولیدی شرکت را تقویت می‌کند. ساخت دستگاه بازیابی ارگانیک برای اولین‌بار در دنیا، جایگاه این مجتمع را به عنوان یک پیشگام صنعتی تثبیت می‌کند. این پروژه‌ها نمونه‌ای موفق از پیوند تحقیق و صنعت برای دستیابی به تولید پایدار و رقابت‌پذیری اقتصادی هستند.