شرکت فولاد مبارکه برای اولین بار در کشور موفق به تولید گرید استراتژیک S235J2W، از خانواده فولادهای مقاوم به خوردگی اتمسفری، شد. این محصول جدید که مطابق با استاندارد EN10025-5 تولید می‌شود، دارای عمری بیش از 5 برابر فولادهای ساختمانی رایج است. تولید این گرید در گستره وسیع ضخامت 2 تا 16 میلی‌متر، ضمن پاسخ به نیاز صنایع داخلی، کشور را از واردات محصولات مشابه بی‌نیاز کرده و ظرفیت‌های جدیدی برای صادرات ایجاد می‌کند. این دستاورد حاصل تلاش جمعی واحدهای مختلف شرکت بوده و گامی مهم در جهت توسعه سبد محصولات ویژه و سازگار با محیط زیست محسوب می‌شود.
رونمایی از یک دستاورد ملی: فولاد S235J2W
شرکت فولاد مبارکه در راستای هدف استراتژیک خود مبنی بر توسعه سبد محصولات، تولید گرید S235J2W را با موفقیت به سرانجام رساند. علیرضا مولوی‌زاده، مدیر متالورژی و روش‌های تولید شرکت، اعلام کرد این محصول برای نخستین بار در ایران تولید شده است. این فولاد مطابق با استاندارد EN10025-5 ویرایش سال 2019 در ضخامت‌های متنوع از 2 تا 16 میلی‌متر عرضه می‌شود. حضور عناصر آلیاژی کلیدی مانند مس (Cu) و کروم (Cr) مقاومت این فولاد را در برابر خوردگی به شدت افزایش داده است. در نتیجه، طول عمر این محصول بیش از 5 برابر فولادهای ساختمانی معمولی ارزیابی می‌شود.
راز مقاومت در برابر خوردگی: لایه محافظ پَتینا
بابک شهریاری، رئیس واحد تروپروسس، مکانیزم مقاومت بالای این فولاد را تشریح کرد. او توضیح داد که یک لایه اکسیدی چسبنده و پیوسته به نام «پَتینا» (PATINA) روی سطح فلز تشکیل می‌شود. این لایه مانند یک سد نفوذناپذیر عمل کرده و از فولاد پایه در برابر زنگ‌زدگی و اکسیداسیون محافظت می‌کند. تشکیل و پایداری این لایه به آنالیز شیمیایی و شرایط محیطی بستگی دارد. عناصری مانند کروم، مس، نیکل و فسفر سرعت تشکیل این لایه محافظ را افزایش داده و پایداری آن را تقویت می‌کنند.
شروط کلیدی برای استفاده بهینه از فولاد جدید
احسان صادقی، کارشناس متالورژی، به نکات فنی مهم در به‌کارگیری این محصول اشاره کرد. به گفته وی، برای تشکیل لایه پتینا، فولاد باید در معرض چرخه‌های متناوب رطوبت و خشکی قرار گیرد. محیط‌های همیشه مرطوب اجازه تشکیل لایه محافظ مناسب را نمی‌دهند و طراحان سازه باید این موضوع را مد نظر قرار دهند. همچنین، محیط‌های حاوی یون خورنده کلر (Cl⁻) می‌توانند لایه پتینا را تخریب کنند. در چنین شرایطی، افزودن عناصری چون نیکل و مولیبدن مقاومت لایه اکسیدی را در برابر این یون‌های خورنده افزایش می‌دهد.
همکاری فناورانه و چالش‌های فرآیند تولید
تولید موفق این گرید فولادی حاصل همکاری تنگاتنگ واحدهای مختلف و غلبه بر چالش‌های فنی متعدد بود. سید فرزاد تیموری، کارشناس فرایند فولادسازی، حساسیت این فولاد به ترک‌های سطحی به دلیل حضور مس و کروم را یادآور شد. برای غلبه بر این مشکل، پارامترهای ریخته‌گری مداوم، از جمله خنک‌کاری، پودر قالب و سرعت ریخته‌گری، با دقت تنظیم و پایش شدند. حسین محمد قاسمی، کارشناس متالورژی ثانویه، نیز بر اهمیت تنظیم دقیق ترکیب شیمیایی و فرآیندهای تصفیه مذاب برای دستیابی به کیفیت مطلوب تأکید کرد. مسعود نصیری، مدیر خط نورد گرم، و سید محمودمانی، مهندس فرایند این واحد، نیز از آمادگی کامل خط تولید برای نورد این محصول در ضخامت‌های 8 تا 15 میلی‌متر و عرض 1/5 متر خبر دادند و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از توقف خط را موفقیت‌آمیز خواندند.
پاسخ به نیاز بازار و چشم‌انداز اقتصادی روشن
غلامرضا یزدانی، رئیس اداره فروش محصولات گرم، تولید این محصول را پاسخی به نیاز دیرینه بازار ساخت‌وساز و پیمانکاران صنعتی دانست. این گرید جدید که نسل ارتقایافته فولادهای ساختمانی است، برای سازه‌های واقع در مناطق مرطوب و ساحلی گزینه‌ای ایدئال محسوب می‌شود. پیش‌بینی می‌شود با توجه به مقرون‌به‌صرفه بودن و مزایای فنی، این محصول سهم قابل توجهی از بازار فولاد ساختمانی را به خود اختصاص دهد. این نوآوری گامی مهم برای کاهش وابستگی به واردات از کشورهایی چون چین، ترکیه و هند است. همچنین این محصول با افزایش سرعت اجرا و مقاومت سازه‌ها در برابر زلزله، الگوی ساخت‌وساز در کشور را متحول خواهد کرد.
یک گام بزرگ به سوی فولاد سبز و پایدار
محمد رحمتی، کارشناس محیط‌زیست فولاد مبارکه، به ابعاد زیست‌محیطی این دستاورد پرداخت. او تأکید کرد که تولید فولاد S235J2W همسو با استراتژی کربن خنثی شرکت تا افق 2050 است. این محصول با دوام بالا، نیاز به رنگ‌آمیزی و نگهداری دوره‌ای را کاهش می‌دهد که منجر به کاهش انتشار ترکیبات آلی فرار (VOC) می‌شود. عمر طولانی‌تر این فولادها تقاضا برای تولید جدید را کم کرده و به صرفه‌جویی در منابع طبیعی و کاهش انتشار دی‌اکسیدکربن کمک می‌کند. تولید این محصول، فولاد مبارکه را در کنار شرکت‌های پیشرو جهانی مانند SSAB سوئد، Nucor Corporation و U.S. Steel آمریکا قرار می‌دهد که بر مزایای زیست‌محیطی فولادهای مقاوم به خوردگی تأکید دارند.
***
تولید موفق گرید S235J2W توسط فولاد مبارکه، صرفاً یک دستاورد تولیدی نیست، بلکه یک حرکت استراتژیک چندوجهی با ابعاد اقتصادی و ملی قابل توجه است. این اقدام با قطع وابستگی به واردات یک محصول کلیدی، به حفظ منابع ارزی کشور کمک شایانی می‌کند. ارائه محصولی با عمر 5 برابر بیشتر از نمونه‌های رایج، هزینه‌های نگهداری و جایگزینی را برای صنایع پایین‌دستی به شدت کاهش داده و ارزش افزوده بالایی در زنجیره ساخت‌وساز ایجاد می‌کند. علاوه بر تأمین کامل نیاز بازار داخلی، این موفقیت ظرفیت صادراتی جدیدی برای کشور ایجاد کرده و جایگاه ایران را در بازارهای منطقه‌ای و جهانی تقویت می‌کند. همسویی این محصول با استانداردهای زیست‌محیطی جهانی نیز نشان‌دهنده بلوغ صنعتی و آینده‌نگری فولاد مبارکه در مسیر توسعه پایدار است.