بررسی‌های جدید از بازار جهانی زعفران، رشد قیمتی چشمگیر این محصول را تایید می‌کند. قیمت دلاری هر کیلو زعفران ایران از حدود 420 دلار در سال 2020 به 1500 دلار در سال 2025 رسیده است. این افزایش قیمت، زعفران را از یک کالای کشاورزی به یک ابزار سرمایه‌گذاری جذاب تبدیل کرده است. در بازار داخلی نیز ابزارهای نوین مالی مانند گواهی سپرده کالایی در بورس کالا، فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌اند. با این حال، صادرات فله‌ای همچنان یک چالش کلیدی برای زنجیره ارزش این محصول استراتژیک محسوب می‌شود.
رشد خیره‌کننده 260 درصدی قیمت زعفران
داده‌های تازه از بازار جهانی نشان می‌دهد زعفران ایران یک دوره رشد قیمتی قابل توجه را پشت سر گذاشته است. بر اساس تحلیل‌ها، میانگین قیمت دلاری این محصول استراتژیک در بازه زمانی 2019 تا 2024، رشدی حدود 260 درصدی را تجربه کرد. این جهش قیمتی، جایگاه زعفران را از یک محصول سنتی کشاورزی به یک دارایی سرمایه‌ای برای حفظ ارزش پول ارتقا داده است. سرمایه‌گذاران اکنون زعفران را به عنوان گزینه‌ای برای تنوع‌بخشی به سبد دارایی خود در نظر می‌گیرند.
رکوردشکنی قیمت دلاری از 420 به 1500 دلار
تحلیل روند قیمتی زعفران ایران در 5 سال گذشته، از یک جهش محسوس و ادامه‌دار حکایت دارد. قیمت هر کیلوگرم زعفران از حدود 420 دلار در سال 2020، با یک شیب صعودی قوی به مرز 1500 دلار در سال 2025 رسیده است. این افزایش قیمت، نشان‌دهنده تقویت جایگاه جهانی «طلای سرخ» و افزایش تقاضا در بازارهای بین‌المللی است. ثبات نسبی در عرضه داخلی و مدیریت تقاضا، از عوامل موثر بر این روند صعودی پایدار بوده‌اند.
نقش بورس کالا در تحول سرمایه‌گذاری زعفران
بازار سرمایه ایران با معرفی ابزارهای نوین مالی، مسیر سرمایه‌گذاری در زعفران را متحول کرده است. بسترهای رسمی مانند بورس کالای ایران، فرصت‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاران خرد و کلان ایجاد کرده‌اند. گواهی سپرده کالایی زعفران به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا محصول را به صورت واحدی خرید و فروش کنند. همچنین، این ابزار امکان نگهداری امن محصول در انبارهای استاندارد و استفاده از اوراق به عنوان وثیقه بانکی را فراهم می‌سازد که پیش از این برای دارایی‌های کالایی متصور نبود.
چالش صادرات فله‌ای و ارزش افزوده پایین
ایران با در اختیار داشتن سهمی بیش از 80 درصد از تولید جهانی، بازیگر اصلی و بی‌رقیب بازار زعفران است. با این حال، یک چالش بزرگ همچنان در زنجیره ارزش این محصول وجود دارد. داده‌های صادراتی نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از زعفران ایران به صورت فله‌ای و با ارزش افزوده پایین صادر می‌شود. این محصول سپس در کشورهای واسطه مانند اسپانیا و امارات بسته‌بندی شده و با نام و برند آن کشورها بازصادرات می‌شود. این فرآیند باعث شده سهم واقعی ایران از ارزش تجارت جهانی زعفران، بسیار کمتر از ظرفیت تولیدی آن باشد.
***
رشد چشمگیر 260 درصدی قیمت دلاری زعفران طی 5 سال اخیر، این کالا را به یک دارایی استراتژیک و ابزاری برای سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است. توسعه ابزارهای مالی در بورس کالا، دسترسی سرمایه‌گذاران داخلی به این بازار را تسهیل کرده و شفافیت را افزایش داده است. با این وجود، تسلط ایران بر بازار جهانی به دلیل چالش صادرات فله‌ای و ضعف در زنجیره فرآوری، به طور کامل به سود اقتصادی تبدیل نمی‌شود. حرکت به سمت سرمایه‌گذاری هوشمند، توسعه صنایع بسته‌بندی و فرآوری، و ایجاد برندهای جهانی می‌تواند ارزش افزوده این صنعت را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. آینده این بازار به سیاست‌های تجاری و توانایی کشور در تکمیل زنجیره ارزش بستگی دارد.