محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در نشست با مدیران شستا راهبرد جدید دولت را تشریح کرد. این راهبرد بر جلوگیری از برداشت از منابع سازمان تأمین اجتماعی و حرکت به سوی شفافیت کامل متمرکز است. او بر سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، هوشمندسازی صنایع و اصلاحات ساختاری اقتصادی تأکید کرد. عارف همچنین خواستار افزایش سهم شستا از 2 درصدی فعلی در تولید ناخالص داخلی و توجه جدی به شایسته‌سالاری شد.
توقف برداشت از تأمین اجتماعی؛ راهبرد کلیدی دولت
محمدرضا عارف اعلام کرد راهبرد دولت چهاردهم جلوگیری از برداشت‌های غیرشفاف از سازمان تأمین اجتماعی است. این برداشت‌ها معمولاً برای جبران کسری بودجه دولت‌ها انجام می‌شد. او تأکید کرد که هلدینگ‌های وابسته به شستا نیز باید بر اساس منابع و درآمد خود و در مسیری کاملاً شفاف حرکت کنند. این رویکرد به معنای پایان دادن به رویه‌ای است که در گذشته به منابع این سازمان آسیب زده است.
گذار از مدیریت هزینه به درآمدزایی پایدار
معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد که کشور باید از فرهنگ “مدیریت هزینه” که طی 40 سال گذشته حاکم بوده، عبور کند. او اشاره کرد که بسیاری از ایده‌ها در گذشته به دلیل نبود منابع مالی عملیاتی نشدند. این موضوع منجر به شکل‌گیری مطالبات انباشته در میان مردم، به ویژه بازنشستگان، شده است. وعده‌هایی که عملی نشدند، بازنشستگان را به گروهی طلبکار تبدیل کرده که با مشکلات معیشتی روبرو هستند.
اصلاحات ساختاری اقتصاد؛ اولویت دشوار دولت
عارف افزود که دولت چهاردهم حفظ آرامش جامعه را راهبرد اصلی خود می‌داند. این دولت به طور جدی اصلاحات ساختاری اقتصادی و بازنگری در قیمت‌ها را آغاز کرده است. او این کار را یک اقدام بسیار دشوار توصیف نمود. دولت همچنین به دنبال کاهش هزینه‌های جاری است تا بتواند منابع را به سمت اولویت‌های اساسی هدایت کند.
چالش نیروی مازاد و بودجه‌خواری در دستگاه‌های دولتی
معاون اول رئیس‌جمهور به وجود نیروهای مازاد با کارایی پایین در بدنه دولت و نهادهای عمومی اشاره کرد. وی هشدار داد که ادامه این روند، تمام بودجه کشور را صرف پرداخت حقوق و دستمزد خواهد کرد. این یک واقعیت تلخ برای دولت و نهادهای عمومی و به اصطلاح خصولتی است که نیازمند اصلاح فوری است.
آسیب‌شناسی خصوصی‌سازی و اجرای ناموفق اصل 44
عارف به مشکلات اجرای اصل 44 قانون اساسی در دهه‌های گذشته پرداخت. او گفت سیاست‌های این اصل می‌توانست به یک جهش اقتصادی منجر شود، اما از این ظرفیت استفاده نشد. در فرایند خصوصی‌سازی نیز اقدامات درخوری صورت نگرفت. برای مثال، در صنعت نساجی، خصوصی‌سازی تنها به فروش زمین کارخانه‌ها برای کاربری مسکونی منجر شد و صنعت منتقل نشد.
تحقیق و توسعه؛ از هزینه به سرمایه‌گذاری راهبردی
معاون اول رئیس‌جمهور تأکید کرد که توجه به واحدهای تحقیق و توسعه (R&D) هزینه نیست، بلکه یک سرمایه‌گذاری ضروری است. او اشاره کرد که در صنایع بزرگ دنیا حدود 15 درصد از درآمد به این حوزه اختصاص می‌یابد. اما در ایران، سهم ناچیز تحقیق و توسعه نیز معمولاً به بخش‌های دیگر منتقل می‌شود و باید این روند متوقف گردد.
ضرورت بهره‌گیری از هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین
عارف بیان کرد که صنایع باید برای شرایط جدید، خود را با پیشرفته‌ترین فناوری‌ها به‌ویژه هوش مصنوعی تجهیز کنند. او استفاده از این فناوری‌ها را یک الزام قطعی برای جلوگیری از آسیب‌پذیری کشور دانست. به گفته وی، این امر به افزایش بهره‌وری، تولید کالای باکیفیت و ارزان و ارتقاء امنیت ملی کمک شایانی می‌کند. برنامه “ایران هوشمند” به طور جدی در دولت دنبال می‌شود.
شایسته‌سالاری؛ پاشنه آشیل مدیریت کشور
معاون اول رئیس‌جمهور آسیب‌پذیری کشور را ناشی از عدم توجه به شایسته‌سالاری دانست. او با قدردانی از گزارش مدیرعامل شستا در این زمینه، گفت فشارهای موجود برای گرفتن پست نتیجه روندهای غلط گذشته است. عارف افزود کسی که به ناحق پستی را اشغال کند، در برابر خدا و انفال مسئول است. او بر لزوم انتصاب بر اساس ضابطه و نه رابطه تأکید کرد.
لزوم به‌کارگیری زنان و توسعه همکاری‌های بین‌المللی
عارف بر ضرورت استفاده از نیروهای تحصیل‌کرده و به‌ویژه سهم 30 درصدی زنان در مناصب مدیریتی شرکت‌های شستا تأکید کرد. وی همچنین منطقه اوراسیا را یک فرصت بزرگ برای همکاری‌های بین‌المللی دانست. او گفت دولت به استان‌های مرزی اختیاراتی برای تجارت با همسایگان داده که فرصتی جدی برای شرکت‌های زیرمجموعه شستا است.
***
اظهارات معاون اول رئیس‌جمهور در نشست با مدیران شستا، نقشه راه اقتصادی دولت برای یکی از بزرگترین بنگاه‌های اقتصادی کشور را ترسیم می‌کند. تأکید بر توقف برداشت از منابع تأمین اجتماعی و حرکت به سمت شفافیت، یک سیگنال مثبت برای اصلاح ساختار مالی و مدیریتی این مجموعه است. توجه ویژه به سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و هوش مصنوعی، نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم از اقتصاد سنتی به اقتصاد دانش‌بنیان است. این راهبردها در صورت اجرای موفق، می‌توانند سهم شستا در تولید ناخالص داخلی را به شکل معناداری افزایش دهند. در نهایت، تمرکز بر شایسته‌سالاری و بهره‌وری، کلید تحقق این اهداف و تبدیل شستا به یک موتور محرک واقعی در اقتصاد ملی خواهد بود.
