جهش 123 همتی سودآوری ریالی صنایع در بهار 1404
گزارش اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس، از یک رشد قابل توجه در سودآوری اسمی صنایع منتخب بورسی حکایت دارد. سود خالص 12 ماهه منتهی به بهار 1404 این صنایع با افزایشی 18 درصدی، از 670 هزار میلیارد تومان در بهار 1403 به 793 هزار میلیارد تومان در سال جاری رسیده است. این رقم نسبت به دوره 12 ماهه منتهی به زمستان 1403 نیز رشد 4 درصدی معادل 28 همت را نشان می‌دهد. روند سودآوری این صنایع در دوره‌های گذشته، 615 همت در بهار 1402 و 607 همت در بهار 1401 بوده است.
نقش کلیدی نرخ تسعیر ارز در رشد اسمی سود
تحلیل دقیق‌تر داده‌ها نشان می‌دهد که عامل اصلی این رشد اسمی، افزایش 62 درصدی نرخ تسعیر ارز حواله است. این نرخ از 428 هزار و 998 ریال در بهار سال گذشته به 693 هزار و 824 ریال در بهار امسال افزایش یافته است. این تعدیل، سودآوری شرکت‌های کامودیتی‌محور و صادراتی را به صورت اسمی افزایش داده، بدون آنکه لزوماً به معنای بهبود عملکرد واقعی یا افزایش حجم فروش باشد. این موضوع مهمترین دلیل جهش 123 همتی سودآوری در این دوره است.
کاهش 27 درصدی سودآوری بر مبنای دلار حواله
تصویر واقعی‌تر از عملکرد صنایع زمانی آشکار می‌شود که سودآوری را بر اساس یک ارز پایدار بسنجیم. ارزش دلاری سود صنایع منتخب بر اساس دلار حواله، کاهش چشمگیری داشته است. این رقم از 15.62 میلیارد دلار در 12 ماهه منتهی به بهار 1403 به 11.43 میلیارد دلار در دوره مشابه امسال رسیده است. این آمار یک کاهش 27 درصدی را در سودآوری واقعی شرکت‌ها تایید می‌کند و نشان می‌دهد رشد ریالی تنها یک اثر حسابداری بوده است.
افت سود دلاری بر اساس نرخ بازار آزاد
این روند کاهشی در محاسبات مبتنی بر دلار بازار آزاد نیز مشاهده می‌شود. سود دلاری صنایع که در بهار سال گذشته بر مبنای نرخ دلار آزاد معادل 11.27 میلیارد دلار بود، در بهار امسال به حدود 8.47 میلیارد دلار کاهش یافته است. این داده‌ها نیز موید آن است که قدرت سودآوری و خلق ارزش دلاری شرکت‌ها در یک سال گذشته تضعیف شده است.
افت جزئی نسبت P/E همزمان با رشد سود اسمی
یکی دیگر از نکات جالب در این گزارش، کاهش جزئی نسبت قیمت به درآمد (P/E) صنایع بورسی است. این نسبت از 7.98 در بهار 1403 به 7.95 در بهار 1404 رسیده است. کاهش اندک این نسبت، همزمان با رشد 18 درصدی سود اسمی، می‌تواند نشانه‌ای از احتیاط بازار و عدم شناسایی کامل این رشد اسمی به عنوان یک عامل بنیادی پایدار باشد.
***
گزارش سودآوری صنایع بورسی در بهار 1404 تصویری دوگانه و هشدارآمیز را به نمایش می‌گذارد. رشد اسمی 18 درصدی سود ریالی که در نگاه اول مثبت به نظر می‌رسد، در عمل محصول مستقیم افزایش 62 درصدی نرخ تسعیر ارز و تضعیف پول ملی است. واقعیت بنیادی در افت 27 درصدی سود دلاری این صنایع نهفته است که نشان‌دهنده چالش‌های عملیاتی یا کاهش قیمت‌های جهانی و افت قدرت رقابت‌پذیری است. این تحلیل نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران باید فراتر از اعداد ریالی، به بررسی سلامت دلاری شرکت‌ها بپردازند. کاهش جزئی نسبت P/E نیز گویای آن است که بازار تا حدودی این واقعیت را در قیمت‌گذاری سهام لحاظ کرده و صرفاً بر مبنای سود اسمی هیجان‌زده نشده است.