**تغییر ریل‌گذاری در معدن؛ ضرورت خروج از رکود 20 ساله
تورج زارع، مدیرعامل ایمپاسکو، با اشاره به ورود جهان به عصر «VUCA» که با تغییرات سریع شناخته می‌شود، وضعیت بخش معدن ایران را نیازمند تحولی بنیادین دانست. او تاکید کرد که این بخش طی بیش از 2 دهه گذشته با رکود و حتی افت استانداردها مواجه بوده است. این در حالی است که کشورهای منطقه بدون برخورداری از منابع معدنی غنی، با تکیه بر واردات مواد اولیه، عملکردهای بسیار موفق‌تری را به ثبت رسانده‌اند. به عنوان نمونه، شرکت المعادن عربستان جایگاه جهانی کسب کرده، اما ایران علی‌رغم پیشگامی در تولید آلومینیوم، اکنون از رقبای منطقه‌ای خود عقب مانده است.
**ارائه الگوی جدید: واگذاری بسته‌های جامع اکتشافی
ایمپاسکو برای غلبه بر ناکارآمدی مدل‌های پیشین، الگوی جدیدی را برای واگذاری‌ها طراحی کرده است. در گذشته، مزایده‌ها به صورت تک محدوده‌ای برگزار می‌شد که نرخ موفقیت آنها بسیار پایین و در حدود 7 تا 8 مورد از هر 100 مزایده بود. اما در مدل جدید، «بسته‌های جامع اکتشافی» تعریف شده است. برای مثال، در استان آذربایجان غربی، 8 پروانه اکتشاف پلی‌متال با احتمال بالای تبدیل شدن به معدن، در قالب یک بسته واحد به سرمایه‌گذاران عرضه شده است.
**ظرفیت‌های آماده واگذاری: 270 پروانه اکتشافی در 20 استان
مدیرعامل ایمپاسکو با استناد به ماده 48 برنامه هفتم توسعه، ظرفیت‌های قانونی برای واگذاری اکتشاف به بخش خصوصی را فراهم دانست. این شرکت در حال حاضر 270 پروانه اکتشافی فعال در 20 استان کشور دارد که همگی آماده واگذاری هستند. علاوه بر این، ایمپاسکو توانایی فنی برای انجام 140 تا 150 هزار متر حفاری را داراست که این ظرفیت نیز در خدمت بسته‌های اکتشافی جدید قرار می‌گیرد. این اقدام بر پایه تجارب موفق قبلی در واگذاری بهره‌برداری معادن به روش استخراج و فروش، مانند مجتمع‌های تیتانیوم کهنوج و سرب و روی مهدی‌آباد، استوار است.
**مدل مشارکت دولت و بخش خصوصی: راهبری به جای تصدی‌گری
در الگوی سرمایه‌گذاری نوین، ایمپاسکو فرآیندها را تا مرحله دریافت پروانه اکتشاف پیش می‌برد. از آن پس، بخش خصوصی مطابق ضوابط وزارت صنعت، معدن و تجارت، مسئولیت ادامه کار را بر عهده خواهد گرفت. سپس یک شرکت مشترک با سهام تعریف شده برای دولت و بخش خصوصی تشکیل می‌شود. در این ساختار، دولت صرفاً نقش راهبر و ناظر را ایفا می‌کند و در هر مرحله‌ای که بخش خصوصی توانمندی خود را اثبات کند، دولت سهم خود را واگذار خواهد کرد.
**چشم‌انداز آینده: تحقق انقلاب اکتشافی تا پایان سال
زارع تاکید کرد که با هدف دریافت نظرات و پیشنهادات سرمایه‌گذاران، هفته آینده نشستی مشترک با فعالان بخش خصوصی برگزار خواهد شد. این شرکت رویکردی مبتنی بر همکاری جمعی را دنبال می‌کند و امیدوار است با اجرای موفق این مدل، تمامی پروانه‌های اکتشافی دولتی تا پایان سال جاری به بخش خصوصی منتقل شود. به اعتقاد او، شکل‌گیری همکاری صادقانه و تدوین قواعد روشن میان دولت و بخش خصوصی، می‌تواند به یک انقلاب واقعی در حوزه اکتشاف منجر شود که آینده صنایع غیرفلزی کشور را متحول خواهد ساخت.
***
تصمیم استراتژیک ایمپاسکو برای واگذاری کامل پروانه‌های اکتشافی، یک نقطه عطف در تاریخ معدنکاری ایران محسوب می‌شود. این اقدام نشان‌دهنده پذیرش ناکارآمدی مدل تصدی‌گری دولتی و حرکت به سمت یک الگوی مدرن مبتنی بر مشارکت است. با واگذاری 270 پروانه در قالب بسته‌های اقتصادی، ریسک سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی کاهش یافته و جذابیت آن افزایش می‌یابد. موفقیت این طرح نه تنها می‌تواند به کشف ذخایر جدید و شکستن رکود چندین ساله منجر شود، بلکه به عنوان یک الگوی موفق برای خصوصی‌سازی در سایر بخش‌های کلان اقتصادی کشور نیز عمل خواهد کرد. این رویکرد، ایران را در مسیر رقابت‌پذیری منطقه‌ای و جهانی در حوزه صنایع معدنی قرار می‌دهد.
